» Các chính sách thuế nhập khẩu thép do Tổng thống Mỹ Donald Trump ban hành đang tạo ra sức ép rất lớn đối với toàn bộ chuỗi cung ứng thép toàn cầu. Trong bối cảnh đó, ba quốc gia cung cấp thép lớn nhất cho thị trường Mỹ là Canada, Mexico và Brazil không chỉ phải nỗ lực đàm phán nhằm giảm thiểu những thiệt hại từ việc áp thuế, mà đồng thời còn đồng loạt triển khai các biện pháp bảo hộ riêng để bảo vệ ngành thép nội địa trước sức ép ngày càng gia tăng.
Các chính sách thuế nhập khẩu thép của Mỹ đang làm thay đổi mạnh mẽ cán cân thương mại tại khu vực châu Mỹ. Trong khi Washington áp mức thuế nhập khẩu thép lên tới 50%, các đối tác láng giềng vừa tìm cách duy trì xuất khẩu sang Mỹ, vừa dựng thêm hàng rào chống thép giá rẻ từ Trung Quốc. Xu hướng bảo hộ đang gia tăng, phản ánh sự đảo chiều so với nhiều thập kỷ tự do hóa thương mại.
Các nguồn nhập khẩu thép của Mỹ
Mức thuế 50% mà Mỹ áp dụng từ tháng 6 đã khiến Canada, Mexico và Brazil chịu thiệt hại nặng. Ba quốc gia này chiếm tới 38% lượng thép nhập khẩu vào thị trường Mỹ trong tháng 7 và khoảng 50% trong năm 2024. Xuất khẩu thép từ Canada sang Mỹ đã giảm tới 45% so với cùng kỳ năm trước, trong khi Brazil giảm 27%. Riêng Mexico tạm thời duy trì được đà tăng 50% nhờ lượng hàng tồn kho, nhưng các nhà sản xuất thép tại quốc gia Bắc Mỹ này cũng đã cảm nhận rõ sức ép.
Mexico vừa công bố kế hoạch tăng thuế lên tới 50% đối với thép nhập khẩu từ Trung Quốc, đồng thời điều tra hơn 1.000 “nhà máy ma” bị cáo buộc dùng để lách thuế. Trong số này, 40% liên quan đến Trung Quốc. Canada cũng không đứng ngoài cuộc khi áp thuế 25% với thép Trung Quốc, siết chặt hạn ngạch và bổ sung phụ thu với các sản phẩm có chứa thép nấu chảy từ Trung Quốc. Tại Brazil, ngành Thép cũng kêu gọi Chính phủ nước này áp thêm thuế chống bán phá giá và tăng cường hạn ngạch nhằm đối phó với thép nhập khẩu giá rẻ.
Theo Hiệp hội Thép Thế giới, thép Trung Quốc hiện chiếm hơn một nửa thị trường toàn cầu và điều này khiến các quốc gia tại khu vực châu Mỹ buộc phải áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại để bảo vệ ngành Thép trong nước. Chủ tịch Hiệp hội ngành Thép Instituto Aco Brasil, Marco Polo de Mello Lopes, cảnh báo Brazil đã mất 1/3 thị phần vào tay thép nhập khẩu cạnh tranh không lành mạnh, trong đó thép Trung Quốc chiếm tới 65% lượng nhập khẩu.
Tuy nhiên, hiệu quả của các biện pháp bảo hộ này vẫn là dấu hỏi. Tại Canada, hoạt động buôn bán thép xuyên biên giới gần như đình trệ, khoảng 1.000 việc làm bị cắt giảm. Doanh nghiệp thép Algoma cho biết đã phải từ bỏ mảng kinh doanh xuất khẩu sang Mỹ, vốn chiếm tới 60% doanh thu. Tại Brazil, Tập đoàn Gerdau cảnh báo công suất ngành Thép của Brazil đang ở mức giới hạn và nếu giảm thêm sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc làm. Nhà sản xuất thép đa quốc gia ArcelorMittal SA có trụ sở tại Luxembourg cho biết sẽ cân nhắc hoãn xây dựng nhà máy mới tại nước này vì lo ngại rủi ro đầu tư.
Trong khi đó, Trung Quốc đã bắt đầu mở cuộc điều tra đối với các biện pháp bảo hộ của Mexico, cuộc điều tra có thể kéo dài tới 9 tháng, làm gia tăng thêm căng thẳng thương mại.
Mỹ vẫn là nước nhập khẩu thép ròng, khó tránh được sự phụ thuộc vào nguồn cung từ bên ngoài. Nhưng đối với Tổng thống Trump, chính sách thuế nhập khẩu thép là công cụ bảo vệ an ninh quốc gia và thúc đẩy sản xuất nội địa. Các chính sách này đang củng cố ngành Thép của Mỹ, đồng thời tạo ra cú hích bảo hộ dây chuyền từ các đối tác láng giềng là những quốc gia vừa là đồng minh thương mại, vừa đang phải căng mình chống lại thép giá rẻ từ Trung Quốc.
