» Trong các hạng mục xây dựng dân dụng, việc trộn xi măng luôn là bước đầu tiên và cũng là yếu tố quyết định chất lượng của lớp vữa hoặc bê tông. Một mẻ trộn đạt chuẩn không chỉ giúp tăng khả năng bám dính và độ bền của vật liệu, mà còn giúp giảm thiểu lỗi kỹ thuật trong quá trình thi công. Tuy nhiên, để có được một hỗn hợp vữa hoặc bê tông có chất lượng tốt, người thợ cần bắt đầu từ những bước cơ bản nhất: chọn vật liệu đúng tiêu chuẩn, chuẩn bị mặt bằng và xác định lượng nước phù hợp trước khi tiến hành trộn.
Lựa chọn xi măng đúng loại, đúng mục đích
Xi măng hiện nay có nhiều loại, được sản xuất cho các mục đích sử dụng khác nhau. Với tường xây, trát trong nhà hoặc các vị trí không chịu lực lớn, có thể dùng xi măng PCB30. Trong khi đó, đối với các cấu kiện chịu lực như dầm, sàn, móng, người ta thường ưu tiên xi măng PCB40 hoặc PC (xi măng Poóc-lăng). Điều quan trọng là người thợ phải kiểm tra hạn sử dụng và chất lượng xi măng trước khi mở bao. Xi măng đạt chuẩn phải còn tơi, mịn, không vón cục và không có mùi ẩm mốc. Nếu bảo quản không đúng cách, xi măng có thể bị hỏng, mất hoạt tính thủy hóa, khiến vữa thiếu độ kết dính và bê tông bị giảm cường độ.
Yêu cầu đối với cát xây dựng
Một trong những nguyên nhân khiến vữa bị yếu hoặc tường dễ bong tróc là do dùng cát không đạt chuẩn. Cát trộn xi măng phải sạch, không lẫn tạp chất như bùn, sét, hữu cơ hoặc rác nhỏ. Khi cát quá bẩn, chúng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng kết dính của xi măng và làm giảm độ bền của vữa. Đối với thi công bê tông, nên sử dụng cát hạt trung hoặc hạt lớn có mô đun độ lớn từ 2,0 đến 3,3. Ngoài ra, độ ẩm của cát cũng là yếu tố quan trọng. Nếu cát đang ẩm, lượng nước phải giảm đi để tránh hỗn hợp bị loãng. Ngược lại, với cát khô, cần bổ sung nước nhiều hơn để đảm bảo độ dẻo của hỗn hợp.
Yêu cầu đối với đá, sỏi và các cốt liệu lớn
Đối với bê tông, cốt liệu lớn (đá dăm hoặc sỏi) quyết định tính đặc chắc của khối bê tông sau khi đông cứng. Đá phải đồng đều kích thước, không bị phong hóa hoặc chứa tạp chất. Kích thước viên đá lớn nhất nên nhỏ hơn 1/3 chiều dày của cấu kiện để đảm bảo khả năng đầm chặt và tránh tạo lỗ rỗng bên trong. Cường độ của đá phải lớn hơn cường độ bê tông muốn chế tạo tối thiểu 1,5 lần. Nếu dùng sỏi cuội, bề mặt phải sạch để đảm bảo xi măng bám dính tốt. Nhiều thợ chủ quan bỏ qua bước rửa đá, dẫn đến cường độ bê tông giảm rõ rệt so với thiết kế.
Yêu cầu đối với nước trộn xi măng
Trong hỗn hợp vữa và bê tông, nước đóng vai trò kích hoạt phản ứng thủy hóa của xi măng. Vì vậy, chỉ nên sử dụng nước sạch, không lẫn tạp chất, không phèn, không mặn và không có mùi lạ. Những nguồn nước như nước mưa lưu trữ lâu ngày, nước ao tù hoặc nước nhiễm mặn đều có thể phá vỡ cấu trúc liên kết của xi măng. Lượng nước cho vào hỗn hợp không được tùy tiện mà phải được kiểm soát kỹ. Nếu cho thiếu nước, vữa sẽ khô, khó thi công và không thể đầm chặt được. Nếu cho thừa nước, bê tông sẽ loãng, bị giảm cường độ và dễ bị nứt trong quá trình khô. Một hỗn hợp trộn đạt chuẩn phải có độ dẻo vừa phải, giữ được hình dạng khi dùng bay đảo nhưng không bị quá đặc hoặc quá nhão.
Chuẩn bị mặt bằng và dụng cụ trước khi trộn
Trước khi bắt đầu trộn xi măng, người thợ cần chuẩn bị mặt bằng phẳng, khô ráo, không đọng nước. Với trộn thủ công, bãi trộn có thể là nền gạch, nền bê tông hoặc nền đất có kê tấm gỗ hoặc tấm kim loại để tránh thất thoát xi măng. Dụng cụ cần có gồm xẻng, cuốc, cào, xô đong nước và thùng định lượng vật liệu. Khi trộn bằng máy, người thợ cần kiểm tra thùng trộn, đảm bảo máy vận hành ổn định và không bị dính vữa cũ. Việc chuẩn bị đầy đủ sẽ giúp quá trình trộn diễn ra nhanh hơn và đảm bảo độ chính xác về tỷ lệ.
Một số lưu ý quan trọng trước khi trộn
- Không trộn một mẻ quá lớn nếu thi công thủ công, vì vữa chỉ dùng tốt trong vòng 60-90 phút.
- Trong thời tiết nắng gắt, nên che chắn bãi trộn để tránh nước bốc hơi nhanh làm hỗn hợp bị khô.
- Khi trời lạnh, cần giảm lượng cát và tăng xi măng để hỗn hợp có độ bền cao hơn.
- Nếu xi măng đã mở bao mà chưa dùng hết, phải buộc kín miệng bao và để nơi khô ráo, không để gần tường hay nơi có độ ẩm cao.
