Việc xử lý nền đất và lựa chọn móng phải dựa trên đặc điểm địa chất cụ thể và tải trọng của công trình để đảm bảo an toàn và bền vững.
Đặc điểm của nền đất yếu
Nền đất yếu là nền đất có khả năng chịu tải thấp, độ bền kém và dễ biến dạng nhiều, không có khả năng chống đỡ kết cấu bên trên một cách ổn định. Các đặc điểm thường thấy ở nền đất yếu bao gồm sức chịu tải nhỏ, tính nén lún lớn, hệ số rỗng lớn, độ sệt lớn và mô đun biến dạng bé. Nền đất yếu thường là đất sét mềm, đất bùn, đất hữu cơ, hoặc đất phù sa không ổn định.
Nền đất yếu ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhà ở, gây ra hiện tượng lún không đều, dẫn đến nứt nẻ, nghiêng lệch cấu trúc và giảm tuổi thọ công trình. Nghiêm trọng hơn, nó làm giảm khả năng chịu lực của công trình, gây nguy cơ sụt lún, sụp đổ, và tiềm ẩn nguy hiểm cho người sử dụng.
6 cách làm móng nhà trên nền đất yếu
Để xây nhà trên nền đất yếu, bạn cần gia cố nền bằng các phương pháp như đóng cọc tre/cừ tràm, thay đất bằng vật liệu tốt hơn, hoặc sử dụng vật liệu gia cố như vôi, xi măng. Đồng thời, cần chọn loại móng phù hợp như móng băng, móng bè, hoặc móng cọc sâu để phân tán tải trọng hiệu quả, hoặc tăng cường độ cứng của móng.
1. Chọn chiều sâu chôn móng phù hợp
Một trong những phương pháp cơ bản và hiệu quả để tăng độ vững chắc của nền móng trên nền đất yếu là điều chỉnh chiều sâu chôn móng. Chiều sâu từ mặt đất đến đáy móng được gọi là chiều sâu chôn móng. Độ sâu này phụ thuộc vào khả năng chịu tải của nền đất và độ lún của móng.
Việc tăng chiều sâu chôn móng có thể cải thiện khả năng chịu tải của nền đất và giảm độ lún của móng, giúp móng trở nên vững chắc hơn. Điều này đặc biệt hiệu quả khi móng được đặt ở các tầng đất sâu hơn, thường có tính chất chặt chẽ và ổn định hơn so với các tầng đất phía trên. Tuy nhiên, quyết định tăng chiều sâu chôn móng cần được cân nhắc kỹ lưỡng giữa yếu tố kỹ thuật và kinh tế, vì chi phí cho việc tăng chiều sâu có thể rất lớn.
2. Lựa chọn hình dạng và kích thước của móng
Hình dạng và kích thước của móng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm áp lực lên nền đất yếu. Thay đổi kích thước và hình dạng móng có thể làm giảm áp lực và độ lún của nền đất. Tăng diện tích đáy móng là một trong những biện pháp hiệu quả để giảm áp lực và độ lún.
Ví dụ, móng băng và móng bè có diện tích đáy lớn hơn sẽ phân tán tải trọng trên diện tích rộng hơn, do đó giảm áp lực lên từng điểm của nền đất. Điều này giúp nền đất chịu tải tốt hơn và giảm thiểu độ lún. Việc thay đổi kích thước và hình dạng móng cần phải được tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo tính hiệu quả và an toàn cho công trình.
3. Sử dụng loại móng phù hợp trên nền đất yếu
Việc lựa chọn loại móng phù hợp là yếu tố then chốt để đảm bảo độ bền và ổn định của công trình trên nền đất yếu. Các loại móng phổ biến hiện nay bao gồm móng đơn, móng bè, móng băng và móng cọc. Trong đó, móng cọc và móng băng thường được ưu tiên sử dụng trên nền đất yếu vì khả năng chịu tải tốt và độ ổn định cao.
Móng đơn: Thường được sử dụng cho các công trình nhỏ và chịu tải trọng nhẹ.
Móng bè: Phân tán tải trọng trên một diện tích rộng, giúp giảm áp lực trên nền đất yếu. Thường được sử dụng cho các công trình có tải trọng lớn như nhà cao tầng.
Móng băng: Được sử dụng khi móng cần phải chịu tải trọng từ các bức tường hoặc hàng cột.
Móng cọc: Được sử dụng phổ biến nhất trên nền đất yếu. Cọc giúp chuyển tải trọng từ công trình xuống các lớp đất cứng hơn nằm sâu dưới nền đất yếu.
4. Tăng cường độ cứng của móng trên nền đất yếu
Nếu nền đất vẫn bị biến dạng sau khi thay đổi móng, một giải pháp hiệu quả là tăng cường độ cứng của móng. Khi độ cứng của móng lớn, độ lún và biến dạng của móng sẽ giảm. Có nhiều cách để tăng cường độ cứng của móng, bao gồm:
- Tăng độ dày của móng: Độ dày lớn hơn giúp móng chịu tải trọng tốt hơn và giảm độ lún.
- Tăng độ cứng của kết cấu phía trên: Bố trí thêm cốt thép chịu lực, bố trí các sườn tăng cường giúp móng chịu tải tốt hơn.
- Sử dụng vật liệu cốt thép chịu lực: Cốt thép giúp móng chịu được tải trọng nặng và giảm biến dạng.
5. Gia cố móng nhà bằng cọc tre, cừ tràm trên nền đất yếu
Cọc tre và cừ tràm là phương pháp gia cố truyền thống, đặc biệt phù hợp với những công trình có tải trọng nhỏ như nhà ở nông thôn, xây dựng trên nền đất yếu như ao, hồ, đất mượn. Sử dụng cọc tre và cừ tràm giúp cải thiện khả năng chịu tải và giảm độ lún của móng.
Yêu cầu kỹ thuật đối với cọc tre:
- Cọc tre cần phải thẳng, tươi và không cong vênh quá mức.
- Tuổi của cọc tre cần phải trên 2 năm.
- Chiều dài từ 2-3m, đường kính tối thiểu là 6cm.
- Đầu dưới của cọc tre cần được vát nhọn, cách mắt 20cm để làm mũi cọc.
- Đầu trên cách mắt tre 5cm và vuông góc với trục cọc.
- Yêu cầu kỹ thuật đối với cọc tràm:
- Thân cọc cần phải tươi và lớp vỏ không bong tróc.
- Mật độ cọc tràm từ 16.000 cây trở lên trên một ha.
- Chiều dài 3,7m, đường kính ngọn là 6-8cm, đường kính gốc là 8-10cm.
6. Sử dụng móng cọc
Móng cọc là giải pháp tối ưu cho xây dựng trên nền đất yếu. Nó giúp chuyển tải trọng từ công trình xuống các lớp đất cứng hơn nằm sâu dưới nền đất yếu. Có hai loại móng cọc chính:
- Móng cọc đài cao: Đài cọc nằm cao hơn mặt đất và chiều cao của cọc lớn hơn chiều cao của móng. Loại móng này chịu được tải trọng nén và uốn, các cọc chịu tải trọng đứng và ngang.
- Móng cọc đài thấp: Đài cọc được đặt dưới mặt đất, được tính toán để lực ngang của móng cân bằng với áp lực bị động của đất. Các cọc chỉ chịu tải trọng nén, không chịu trọng tải uốn.
Kết luận
Nền đất yếu là loại đất có sức chịu tải thấp, khả năng chịu lún lớn và dễ bị biến dạng dưới tác động của tải trọng công trình. Khi không đủ khả năng tiếp nhận và phân tán lực từ công trình, đất sẽ bị lún và biến dạng, gây ảnh hưởng tiêu cực đến toàn bộ cấu trúc bên trên.
Nền đất yếu gây hậu quả nghiêm trọng cho công trình nhà ở như sụt lún không đều, nứt gãy kết cấu, biến dạng công trình (nghiêng, lệch), giảm tuổi thọ công trình và có thể dẫn đến sụp đổ, gây nguy hiểm cho người sử dụng và tài sản. Do đó, việc xử lý nền đất yếu trước khi xây dựng là cực kỳ cần thiết và quan trọng để đảm bảo sự ổn định, an toàn và độ bền vững cho công trình về lâu dài.
BÀI CÙNG CHỦ ĐỀ:
>> Công nghệ xử lý nền đất yếu ở Việt Nam
>> Quy định về độ lún cho phép trong xây dựng nhà cửa
>> TCXDVN 385:2006 - Gia cố nền đất yếu bằng trụ đất xi măng
>> Quy trình và một vài lưu ý khi làm móng nhà
>> 4 loại móng nhà phổ biến trong xây dựng nhà dân dụng
Buildata
