» Từ đầu năm 2025 đến nay, giá nhiều loại vật liệu xây dựng chủ chốt như thép, xi măng, cát, đá… đồng loạt tăng mạnh. Diễn biến này không chỉ đẩy chi phí đầu vào của công trình lên cao mà còn khiến hàng loạt dự án phải điều chỉnh tiến độ, thậm chí tạm dừng, ảnh hưởng trực tiếp đến kế hoạch giải ngân vốn đầu tư.
Sự leo thang của giá vật liệu xây dựng đang trở thành thách thức lớn đối với ngành Xây dựng. Khi chi phí đầu vào bị đội lên, từ thép, xi măng, gạch, cát, đá cho tới vận chuyển, các chủ đầu tư và nhà thầu phải đối mặt với nguy cơ chậm tiến độ, tăng chi phí, thậm chí đình trệ công trình. Đây là vấn đề nóng không chỉ ảnh hưởng tới doanh nghiệp xây dựng mà còn tác động đến các dự án hạ tầng, đầu tư công và tăng trưởng kinh tế.
Theo thống kê của Bộ Xây dựng, so với cùng kỳ năm 2024, giá thép xây dựng đã tăng 12 - 15%, giá xi măng tăng 8 - 10%, còn giá cát xây dựng tăng tới hơn 20% tại những địa bàn có nhu cầu lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương. Một số công trình trọng điểm ghi nhận chi phí thi công tăng 15 - 20% so với dự toán ban đầu. Ông Nguyễn Văn Hùng, Giám đốc một doanh nghiệp xây dựng tại Hà Nội cho biết, nếu không có cơ chế điều chỉnh giá hoặc hỗ trợ kịp thời, doanh nghiệp rất khó hoàn thành công trình đúng tiến độ, đặc biệt với các dự án vốn ngân sách và đầu tư công.
Nhiều địa phương phản ánh cơ chế điều chỉnh đơn giá chậm khiến nhiều dự án đã bị lùi tiến độ từ 1 - 3 tháng, kéo theo khó khăn trong giải ngân và hiệu quả sử dụng vốn. Các chuyên gia chỉ ra nhiều yếu tố cùng lúc đẩy giá vật liệu xây dựng leo thang do chi phí nguyên liệu đầu vào như cát, đá, than, đất sét tăng mạnh; giá năng lượng và vận chuyển neo cao; nguồn cung bị hạn chế do siết khai thác và ảnh hưởng thiên tai; cầu tăng đột biến từ đầu tư công và thị trường bất động sản; thêm vào đó là tình trạng đầu cơ, găm hàng tại một số khu vực như Đà Nẵng. Bên cạnh đó, giá logistics quốc tế và căng thẳng địa chính trị khiến nguyên liệu nhập khẩu đắt đỏ hơn.
Khảo sát từ đầu quý II/2025 cho thấy nhiều dự án lớn tại Hà Nội như đường Vành đai 4, cải tạo hồ Tây hay tuyến đường nối Gia Lâm - Đông Anh đều bị đội chi phí và chậm tiến độ. UBND TP. Hà Nội đã có văn bản đề nghị Bộ Xây dựng sớm ban hành hướng dẫn khảo sát, điều chỉnh giá để tháo gỡ khó khăn. Tại Sơn La, Giám đốc Sở Xây dựng cho biết, toàn tỉnh hiện chỉ có 38/162 mỏ được cấp phép khai thác, chiếm 23% so với quy hoạch, dẫn đến thiếu hụt cục bộ đất san lấp, đá, cát xây dựng và ảnh hưởng trực tiếp tới tiến độ thi công.
Trước tình hình này, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 85/CĐ-TTg, yêu cầu Bộ Xây dựng cập nhật kịp thời chỉ số giá xây dựng và hướng dẫn địa phương quy hoạch nguồn cung; Bộ Công thương kiểm tra, xử lý hành vi đầu cơ, găm hàng; Bộ Công an điều tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân thao túng thị trường; Bộ Tài chính nghiên cứu cơ chế điều chỉnh dự toán phù hợp với biến động giá cả.
Các chuyên gia cảnh báo, nếu giá vật liệu xây dựng tiếp tục duy trì ở mức cao hoặc tăng thêm trong những tháng cuối năm, nhiều dự án trọng điểm sẽ có nguy cơ bị giãn tiến độ. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến mục tiêu phát triển hạ tầng và thu hút đầu tư mà còn tác động trực tiếp đến giải ngân vốn và tăng trưởng kinh tế. Giá vật liệu xây dựng tăng cao vì thế không chỉ là bài toán kỹ thuật mà còn là thách thức chính sách, đòi hỏi phản ứng nhanh từ cả trung ương lẫn địa phương để tránh tình trạng công trình rơi vào thế “tắc nghẽn” trong giai đoạn nước rút hiện nay.
